
چگونه تعداد و کيفيت اسپرم را افزايش دهيم؟ اين سوال از جمله سوالات متداول است، به خصوص توسط کاربراني که روياي پدر و مادر شدن را در سر ميپرورانند. عوامل زيادي وجود دارند که در زندگي روزمره بر تعداد و کيفيت اسپرم تأثير مثبت و منفي ميگذارند. اين عوامل ميتوانند از سبک زندگي گرفته تا نوع غذا متفاوت باشند. اتخاذ يک سبک زندگي سالم، کاهش مصرف سيگار و الکل و تمرکز بر مصرف برخي مواد غذايي ميتواند کيفيت اسپرم را به ميزان قابل توجهي افزايش دهد.
کميت و کيفيت اسپرم به چه معناست؟
امروزه بسياري از زوجها آرزوي پدر و مادر شدن را دارند. با اين حال، گاهي اوقات روند کار هميشه آنطور که ما ميخواهيم پيش نميرود و ممکن است تأخيرها و موانعي رخ دهد. اين ميتواند منجر به جستجوي راههاي مختلف، به ويژه بين زوجها، شود. در نتيجه، يکي از موانع مهم بارداري، کميت و کيفيت پايين اسپرم است. زوجها به دنبال راهحلهاي زيادي براي اين موضوع هستند.
مايع مني بايد حاوي بيش از15 ميليون اسپرم در هر ميليليتر باشد و 4 درصد يا بيشتر از آنها بايد ساختار طبيعي داشته باشند. ساختار اسپرم طبيعي داراي سر بيضي شکل و دم بلند است. اين ساختار براي پيشرفت آنها مناسب است. ساختار طبيعي اسپرم و افزايش کميت توليد آن، شانس بيشتري به شما ميدهد. اگر بيش از 40 درصد اسپرمها در حال حرکت باشند، اين طبيعي تلقي ميشود.
کمیت: نشان میدهد که چه مقدار اسپرم در مایع منی وجود دارد. اسپرم کمتر به معنای شانس کمتر برای بارور کردن تخمک است. حداقل ۱۵ میلیون اسپرم در هر میلیلیتر، مقدار طبیعی در نظر گرفته میشود.
تحرک: میزان تحرک اسپرم را هنگام حرکت به سمت تخمک اندازهگیری میکند. برای اینکه اسپرم به تخمک برسد و آن را بارور کند، باید حرکت کند. کمترین میزان منی متحرک مورد قبول برای دستیابی به بارداری ۴۰٪ است.
شکل: اسپرمها دارای سر و دم بلندی هستند. تحرک اسپرم به شکل آن بستگی دارد. تعداد زیاد اسپرم با شکل طبیعی، احتمال بارداری را افزایش میدهد. زیرا اسپرمهایی که با استفاده از دم خود شنا میکنند میتوانند به سرعت به تخمک برسند.
چرا کيفيت اسپرم مهم است؟
کيفيت منی عاملي است که به طور مستقيم بر باروري تأثير ميگذارد. با اين حال، سن، سلامت و سبک زندگي نيز بر کيفيت منی تأثير ميگذارند. به عبارت ديگر، کيفيت اسپرم در همه مردان يکسان نيست. در حالي که سطح پايين آن ميتواند مشکلاتي را در سلامت باروري فرد ايجاد کند، اما با ايجاد برخي تغييرات در سبک زندگي ميتوان کيفيت اسپرم را بهبود بخشيد. حتي اگر تعداد اسپرم کافي باشد، اسپرم بايد سالم باشد تا بتواند به تخمدان برسد و لقاح رخ دهد. اگر کيفيت اسپرم در سطح نرمال نباشد، بارداري حاصل نميشود.
براي زوجهايي که قصد بارداري دارند، مهم است که مرد اسپرم سالم و کافي داشته باشد. اگرچه بارداري از طريق لقاح تخمک و اسپرم حاصل ميشود، اما کيفيت بالاي اسپرم احتمال بارداري را افزايش ميدهد. جدا از اين، حتي اگر بارداري برنامهريزي نشده باشد، کيفيت اسپرم ميتواند به عنوان معياري از سلامت عمومي فرد در نظر گرفته شود.
طبق يک مطالعه، مرداني که تعداد اسپرم کمي داشتند، شاخص توده بدني بالاتر و دور کمر پهنتري نسبت به مرداني با تعداد اسپرم بالا داشتند. علاوه بر اين، مشخص شده است که مرداني که تعداد اسپرم کمي دارند، در معرض خطر بيشتري براي ابتلا به فشار خون، ديابت، بيماري قلبي و سکته مغزي هستند.
چه زماني کيفيت اسپرم در بالاترين حد خود است؟
همانند زنان، پتانسیل تولید مثل در مردان با افزایش سن تغییر میکند. بنابراین نه تنها سن زن بلکه سن مرد نیز از نظر باروری مهم است. مطالعات نشان داده است که افزایش سن در مردان با کاهش میزان بارداری مرتبط است. مشاهده شده است که پتانسیل تولید مثل مردان بالای ۴۰ سال در مقایسه با مردان زیر ۳۰ سال، ۳۰ درصد کمتر است. با توجه به اینکه کمیت مایع منی بین سنین 30 تا 35 سالگی در بالاترین حد خود است، میتوان گفت که کیفیت اسپرم نیز در این سنین در بالاترین حد خود قرار دارد.
چه عواملی باعث کاهش کیفیت اسپرم میشوند؟
اسپرمها میتوانند تحت تأثیر عوامل محیطی و سبک زندگی فرد قرار گیرند. به همین دلایل، کیفیت اسپرم ممکن است کاهش یابد و باروری نیز کاهش یابد. این عوامل به شرح زیر هستند:
سیگار کشیدن کیفیت اسپرم را کاهش میدهد. مردانی که سیگار میکشند، نسبت به مردان غیرسیگاری، احتمال بیشتری دارد که تعداد اسپرم کمتری داشته باشند. بنابراین، ترک سیگار ممکن است به بهبود کیفیت اسپرم کمک کند.
مصرف بیش از حد الکل میتواند منجر به کاهش تستوسترون و تولید منی و همچنین ناتوانی جنسی شود. با محدود کردن مصرف نوشیدنیهای الکلی میتوان از این وضعیت جلوگیری کرد.
استفاده از روان کننده در طول رابطه جنسی نیز می تواند بر کیفیت اسپرم تأثیر بگذارد. اگرچه هنوز تأثیر روانکنندهها بر باروری به طور کامل مشخص نشده است، اما تصور میشود که ممکن است حرکت اسپرم را محدود کنند. بنابراین، روغنهای ایمنتری که بر باروری تأثیری ندارند، میتوانند به جای روانکنندهها ترجیح داده شوند.
برخی داروها میتوانند باعث کاهش کیفیت اسپرم شوند. داروهای مختلفی میتوانند بر باروری تأثیر بگذارند، از جمله مسدودکنندههای کانال کلسیم، داروهای ضد افسردگی و ضد آندروژنها. در چنین مواردی، مراجعه به پزشک ضروری است.
مواد شیمیایی یکی دیگر از عواملی هستند که بر کیفیت اسپرم تأثیر میگذارند. قرار گرفتن در معرض مواد سمی مانند آفتکشها میتواند هم تعداد و هم کیفیت اسپرم را کاهش دهد. استفاده از لباس و تجهیزات محافظ در محیطهایی که ممکن است در معرض چنین موادی قرار بگیرید و اجتناب از تماس مستقیم با پوست به محافظت در برابر قرار گرفتن در معرض این مواد کمک میکند.
قرار گرفتن ناحیه کیسه بیضه در معرض گرمای شدید ممکن است تولید اسپرم را مهار کند. بنابراین، لازم است که این منطقه همچنان هوادهی داشته باشد. پوشیدن لباس زیر گشاد، اجتناب از پوشیدن شلوار جین تنگ، ننشستن به مدت طولانی و عدم گذراندن زمان زیاد در سونا و جکوزی میتواند کیفیت منی را بهبود بخشد. همچنین نباید لپتاپ را در ناحیه کیسه بیضه قرار داد.
شیمی درمانی و پرتودرمانی میتوانند تولید اسپرم را مختل کرده و منجر به ناباروری دائمی شوند. اگر قرار است این درمانها انجام شود و بارداری در آینده برنامهریزی شده باشد، مشورت با یک متخصص مراقبتهای بهداشتی قبل از درمان مفید است.
اسپرم چه زماني بيشترين قدرت باروري را دارد؟
پربارترين زمان براي اسپرم، سنين جواني و سلامت است. بعد از سن 50 سالگي، ناهنجاريهاي ساختاري در اسپرم و سقطهاي مرتبط با آن شايعتر است. کيفيت پايين اسپرم؛ بسته به ميزان و مدت تغذيه نامناسب و عادات بد، متفاوت است.
بهترين روشها براي بهبود کيفيت اسپرم چيست؟
از عفونتهاي مقاربتي دوري کنيد: عفونتهاي مقاربتي (مانند کلاميديا و سوزاک) يکي از علل اصلي ناباروري در مردان و زنان هستند. براي محافظت از خود، بايد تعداد شرکاي جنسي خود را کاهش دهيد و رابطه جنسي با کاندوم را ترجيح دهيد.
تغذيه سالم: ميوهها و سبزيجات حاوي آنتياکسيدان بايد مصرف شوند. اين رژيم غذايي ميتواند به بهبود کيفيت اسپرم شما کمک کند تا آن را افزايش دهد.
حفظ وزن ايدهآل: برخي مطالعات نشان ميدهند که چاقي بر تعداد اسپرم تأثير منفي ميگذارد. با اين حال، تحقيقات نشان ميدهد که چاقي با کاهش حرکت اسپرم، بر کيفيت آن نيز تأثير ميگذارد.
از استرس دوري کنيد: استرس ميتواند عملکرد جنسي را کاهش دهد و بر هورمونهاي مورد نياز براي توليد اسپرم تأثير منفي بگذارد.
ورزش منظم: فعاليتهاي بدني روزمره نبايد ناديده گرفته شوند. بايد يک سبک زندگي فعال اتخاذ شود.
براي بهبود کيفيت اسپرم از چه چيزهايي بايد اجتناب کنيم؟
مراقب قرار گرفتن بيضهها در معرض گرما باشيد! دماي بالا ميتواند توليد اسپرم را مهار کند. براي محافظت از باروري خود، لباس زير تنگ يا شلوارک ورزشي نپوشيد. لپتاپ را مستقيماً روي پاي خود قرار ندهيد. استفاده از وان آب داغ، سونا و اتاق بخار را محدود کنيد.
از سيگار، الکل و مواد مخدر دوري کنيد: تعداد کم اسپرم، کاهش حرکت اسپرم و تغيير شکل اسپرم از يافتههاي مورد انتظار در مرداني است که اين مواد را مصرف ميکنند.
عدم استفاده از روغنها و روانکنندهها در طول رابطه جنسي: روغنهاي شخصي، اکثر لوسيونهاي پوست، ژلها و محصولات مشابه ميتوانند حرکت اسپرم را مهار کنند.
مراقب مصرف برخي داروها باشيد: داروهاي ضد افسردگي سه حلقهاي، ضد آندروژنها و داروهاي مختلف ديگر ميتوانند بر سلامت اسپرم تأثير بگذارند. استروئيدهاي آنابوليک را ميتوان در طول بدنسازي استفاده کرد و همان اثر را دارند. با اين حال، داروهاي شيمي درماني و پرتودرماني براي سرطان نيز ميتوانند باعث ناباروري دائمي شوند.
مراقب سموم ناشي از آفتکشها باشيد: سرب و ساير سموم ميتوانند بر کميت و کيفيت اسپرم تأثير بگذارند. اگر قرار است در محيط کار در معرض اين ماده قرار بگيريد، پوشيدن لباس و تجهيزات محافظ ايمن بسيار مهم است. از تماس پوست با مواد شيميايي بايد جلوگيري شود.
کدام مواد مغذي ميتوانند کيفيت اسپرم را بهبود بخشند؟
شکلات تلخ؛ به لطف مواد آنتياکسيداني موجود در آن، يکي از غذاهايي است که کيفيت و تعداد اسپرم را افزايش ميدهد. اين ماده حاوي اسيد آمينهاي به نام ال-آرژنين اچسيال است. اين اسيد آمينه به طور قابل توجهي حجم مايع مني و در نتيجه تعداد اسپرم را افزايش ميدهد.
موز؛ اين ماده حاوي مقدار زيادي ويتامين A، C و B1 است و تأثير مثبت قابل توجهي بر باروري و سلامت اسپرم دارد. همچنين حاوي بروملين، يک آنزيم نادر است. بروملين، يک ضد التهاب طبيعي، همچنين تعداد و تحرک اسپرم را افزايش ميدهد.
خرنوب؛ خرنوب که حاوي مقدار زيادي روي است، به لطف خواص آنتياکسيداني خود، اثر محافظتي در برابر سرطان ايجاد ميکند، ضمن اينکه تضمين ميکند توليد اسپرم به طور سالم ادامه يابد و تعداد اسپرم کافي باشد. علاوه بر اين، آنزيمهاي موجود در خرنوب، تعامل بين اسپرم و تخمک را تسهيل ميکنند.
اسفناج؛ اسيد فوليک به وفور در سبزيجات برگ سبز وجود دارد و يکي از مهمترين منابع آن اسفناج است. سطح پايين اسيد فوليک در مردان سلامت اسپرم را مختل ميکند و احتمال رسيدن اسپرم به تخمک و تعامل با آن را به ميزان قابل توجهي کاهش ميدهد. در عين حال، از آنجايي که اسپرمهاي ناسالم نيز حاوي اختلالات ژنتيکي هستند، احتمال داشتن فرزنداني با ناهنجاريهاي کروموزومي در مرداني که سطح اسيد فوليک پاييني دارند، افزايش مييابد. بنابراين، مصرف منظم اسفناج تضمين ميکند که بدن مقادير کافي از اين ويتامين را دريافت ميکند، در نتيجه بر سلامت، کيفيت و کميت اسپرم تأثير مثبت ميگذارد.
گردو؛ محتواي بالاي اسيدهاي چرب امگا 3 جريان خون به بيضهها را در مردان تسريع ميکند و از توليد اسپرم پشتيباني ميکند. علاوه بر اين، ويتامين E فراوان موجود در آن، هورمونها و سيستم توليد مثل را تنظيم ميکند. در عين حال، محتواي آرژنين به افزايش حجم مايع مني نيز کمک ميکند. همچنين حاوي مقدار زيادي آنتياکسيدان است. به همين دليل، براي مرداني که ميخواهند بچهدار شوند، مصرف حداقل 2 عدد گردو در روز مفيد است.
ماهي؛ ماهيهايي مانند ماهي سالمون، ماهي خال مخالي و ماهي کولي حاوي مقدار زيادي امگا 3 هستند. مصرف ماهي 2 تا 3 بار در هفته نيز به دليل محتواي بالاي امگا 3 و محتواي فراوان روي، خواص تقويتکننده اسپرم را فراهم ميکند. ماهي و ساير غذاهاي دريايي که سرشار از ويتامينهاي C، D و B12 و مواد معدني مانند آهن، مس و سلنيوم هستند، حجم مايع مني را افزايش داده و بر سلامت و کيفيت اسپرم تأثير مثبت ميگذارند.
سير؛ به لطف سلنيوم و ويتامين B6 فراوان، توليد اسپرم سالم و کافي تضمين ميشود. همچنين با افزايش ميزان خون رساني به بيضه ها، به سلامت اسپرم کمک مي کند.
انار؛ از نظر تاريخي نماد باروري است. علاوه بر تأثيرات مثبت آن بر سلامت باروري زنان، تأثيرات مهمي نيز بر کيفيت و کميت اسپرم دارد. به لطف آنتياکسيدانها و ويتامين C موجود در آن، به افزايش کيفيت و تحرک اسپرم کمک ميکند و احتمال تعامل اسپرم با تخمک را افزايش ميدهد.
تخم مرغ؛ مصرف روزانه يک عدد تخم مرغ به دليل وجود اسيدهاي آمينه در آن بسيار مفيد است.
گوشت قرمز؛ اسيدهاي آمينه موجود در آن، تنظيم هورموني را فراهم ميکنند. علاوه بر اين، ال-کارنيتين کيفيت و بهرهوري اسپرم را بهبود ميبخشد. مصرف بيش از حد گوشت قرمز بر توليد اسپرم تأثير منفي ميگذارد، بنابراين بايد در حد اعتدال مصرف شود و به 2 روز در هفته محدود شود. وقتي اين غذاها به طور منظم و در حد اعتدال مصرف شوند، بر افزايش سلامت، کيفيت و حرکت اسپرم تأثير ميگذارند.
چه رابطهاي بين عفونت کوويد-19 و کيفيت اسپرم وجود دارد؟
در طول عفونت کوويد، ويروس ميتواند از خون به بيضهها منتقل شود و باعث اختلالات موقت اسپرم شود. مطالعات نشان داده است که اين اثرات تا 3 ماه باقي مي مانند و سپس به حالت عادي باز مي گردند. واکسيناسيون کوويد و ناباروري مردان؛ در سري مطالعات در مقياس بزرگ، هيچ تفاوت معناداري بين کساني که عليه کوويد-19واکسينه شده بودند و کساني که واکسينه نشده بودند، از نظر بچهدار شدن مشاهده نشد. اگر نتيجه، اگر زوجها پس از يک سال رابطه جنسي محافظت نشده باردار نشدند، ابتدا بايد با پزشک مشورت کنند.
معرفي چند نمونه قرص تقويت اسپرم
در کنار تاثير رژيم غذايي و روند زندگي سالم، مصرف انواع مکمل افزايش قواي جنسي و قرص تقويت اسپرم جهت رفع مشکل ناباروري نيز توصيه ميشود:
از مزاياي استفاده از اين کپسولاافزایش و تقویت اسپرم که به قدرت باروری مردان کمک می کند این کپسول برای آقایانی که قصد بچه دار شدن دارند بسیار مناسب است.
خريد کپسول فرتيل ايد فيرهيون هلث
انواع ويتامينها، مواد معدني و اسيدهاي آمينه در اين قرص وجود دارند. بسياري از مشکلات مربوط به اسپرم از جمله تعداد کم اسپرم و کم تحرکي آنها را ميتوان به کمک اين محصول حل کرد.
مصرف مکمل هاي D اسپارتيک اسيد
دي اسپارتيک اسيد (D-AA) شکلي از اسپارتيک اسيد، نوعی آمینو اسید که به عنوان مکمل رژیمی نیز شناخته می شود. اين مکمل را نبايد با L اسپارتيک اسيد که ساختار بسياري از پروتئين ها را مي سازد اشتباه گرفت. مکمل L اسپارتيک اسيد خيلي رايج تر از D-AA است.
قرص فرتيلمن بي بي استارت
انواع ويتامينها، مواد معدني و اسيدهاي آمينه در اين قرص وجود دارند. بسياري از مشکلات مربوط به اسپرم از جمله تعداد کم اسپرم و کم تحرکي آنها را ميتوان به کمک اين محصول حل کرد.